Dù không chính thức xác nhận Taliban là chính phủ hợp pháp của Afghanistan, Trung Quốc đã ký hiệp đồng năng lượng lớn với lực lượng đang cầm quyền tại nhà nước này. Vậy đâu là lý do thúc đẩy Bắc Kinh tiến tới thỏa thuận đầy bất ngờ trên?
Thỏa thuận bước ngoặt
Nasco Express bất ngờ ký thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 1." photoid="536877269102374912" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Quan chức chính quyền Taliban Shahabuddin Dilawar, Mullah Abdul Ghani Baradar và Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan Wang Yu ở Kabul, Afghanistan hôm 5/1. Ảnh: AFP
Chính quyền Taliban đã ký kết thỏa thuận với một công ty Trung Quốc, cho phép đầu tư 540 triệu USD để phát triển các mỏ dầu khí ở nhà nước này. Thỏa thuận là khoản đầu tư quy mô lớn trước hết được thực hành ở Afghanistan kể từ khi Taliban lên nắm quyền cai trị giang sơn kể từ tháng 8/2021, sau khi Mỹ rút quân kết thúc Nasco Express chiến dịch can thiệp quân sự kéo dài 20 năm ở nước này.
Dẫn tuyên bố từ chính quyền Taliban, hãng tin Bloomberg cho biết giao kèo với Công ty dầu lửa và Khí đốt Trung Á Tân Cương (CAPEIC) đã được ký kết tại Kabul với sự chứng kiến của Mullah Abdul Ghani Baradar – quan chức đảm nhiệm các vấn đề kinh tế của Taliban và ông Wang Yu - Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan.
Thỏa thuận khai phá dầu 25 năm sẽ cho phép CAPEIC khoan dầu ở lưu vực sông Amu Darya. Đây là thỏa thuận khai hoang năng lượng Nasco Express quốc tế lớn đầu tiên của Taliban kể từ khi lực lượng này lên nắm quyền cai trị tổ quốc vào năm 2021.
“Về tài nguyên thiên nhiên, Afghanistan là một nhà nước phong lưu. Ngoài các loại khoáng sản khác, dầu lửa là tài sản của người dân Afghanistan mà nền kinh tế của đất nước có thể dựa vào”, Bloomberg dẫn lời ông Baradar nói.
Nguồn tin cho biết thêm Công ty CAPEIC sẽ đầu tư 150 triệu USD mỗi năm và tạo công ăn việc làm cho 3.000 người dân Afghanistan. Sau ba năm, Nasco Express khoản đầu Nasco Express tư sẽ tăng lên 540 triệu USD.
ích chiến lược
dù rằng không xác nhận Taliban là chính phủ hợp pháp của Afghanistan, nhưng Bắc Kinh công nhận rằng lực lượng này đang kiểm soát quốc gia hàng xóm có nguồn tài nguyên thiên nhiên khôn xiết lớn, đóng vai trò Nasco Express quan yếu đối với chiến lược phát triển an ninh năng lượng, cũng như kinh tế của quốc gia Nasco Express đông dân nhất thế giới.
Vì vậy, trong khi các nhà ngoại giao phương Tây tháo chạy khỏi Kabul sau thời khắc Taliban lên nắm quyền, các nhà thương thuyết Trung Quốc vẫn ở lại.
Theo giới chuyên gia, động thái quyết định ký kết thỏa thuận với Taliban của Trung Quốc nhằm mục đích bảo đảm vấn đề an ninh an năng lượng của quốc gia.
Là quốc gia đông dân nhất thế giới và là “gã khổng lồ” công nghiệp, Trung Quốc cũng là nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới.
Nước này không có đủ nguồn lực để đáp ứng nhu cầu trong nước, vốn liên tục tăng lên khi tổ quốc phát triển nhanh chóng.
Điều đó đã khiến Trung Quốc trở thành nhà nhập khẩu ròng dầu mỏ và khí đốt thiên nhiên lớn trên thế giới.
Đây cũng là nguyên tố xúc tiến Bắc Kinh tạo dựng thêm nhiều mối quan hệ đối tác với nhiều nhà nước trong thời gian gần đây, bao gồm cả Nga, Ecuador và các quốc gia vùng Vịnh ở Trung Đông.
Ảnh minh hoạ: AFP
Dù mối quan hệ giữa Trung Quốc với các nhà nước này vẫn bền chặt, hoạt động nhập cảng năng lượng của Bắc Kinh đã bị Nasco Express ngăn cản. Nguồn tài nguyên từ những quốc gia này, trừ từ Nga, phải được du nhập bằng đường biển và đi qua các điểm nóng chiến lược.
Nhận ra hạn chế này, trong những năm qua, Trung Quốc đã tăng tốc xây dựng Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), tìm cách hội nhập Á - Âu bằng cách xây dựng đường bộ và đường sắt xuyên lục địa, xây dựng các tuyến hậu cần mới có thể cho phép hàng hóa ra vào Trung Quốc Nasco Express mà không gặp trở ngại từ phía Mỹ.
Chẳng hạn, nhà tiêu kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC), một trong các tiểu dự án của BRI, đang thiết lập một tuyến đường đến Tây Ấn Độ Dương. Dự án này được kỳ vọng sẽ tạo ra một lối tắt từ Trung Quốc đến Trung Đông mà không cần đi qua các khu vực hàng hải dễ bị tổn thương về mặt quân sự.
Nhưng dường như không có lộ trình chiến lược nào, bao gồm cả BRI, sẽ hoàn thiện Nasco Express nếu không có sự cộng tác của Afghanistan. nhà nước Trung Á này có chung đường biên cương ngắn với Trung Quốc và nằm trên ngã tư giữa Trung Đông, Trung Á và Nam Á. Điều Nasco Express này có nghĩa Kabul tạo nên một phần quan trọng trong chiến lược và an ninh của chính Trung Quốc.
Làn gió mới cho sự ổn định của Afghanistan?
Nasco Express triệu USD với Taliban Nasco Express - Ảnh 3." title="Lý do Trung Quốc bất ngờ ký thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 3." photoid="536877243036241920" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Tay súng Taliban đứng gác trên phố ở Kabul, Afghanistan. Ảnh: AFP
dù rằng Afghanistan đã rơi vào tình trạng bất ổn chính trị trong nhiều thập kỷ, nhưng việc Mỹ rút quân khỏi đất nước và Taliban nắm quyền cai Nasco Express trị đã mang lại sự ổn định tương đối trái ngược với hoàn cảnh thường ngày của Afghanistan.
dù rằng mối đe dọa từ lực lượng khủng bố quốc gia Hồi giáo (IS) tự xưng vẫn tiếp diễn, song Afghanistan hiện được đánh giá là đang ở thời điểm ổn định nhất trong 40 năm. Dẫu vậy, phải Nasco Express dìm rằng mức độ ổn định vẫn ở mức rất thấp.
Trên thực tế, Afghanistan có trữ lượng khoáng sản đồ sộ và sở hữu tới 50 tỷ m3 khí đốt tự nhiên và dầu mỏ.
Đối với Trung Quốc, nguồn tài nguyên ở Afghanistan đóng vai trò quan yếu đối với vấn đề an ninh năng lượng.
Còn với Afghanistan, việc thu Nasco Express hút nguồn đầu tư nước ngoài vào khai phá tài nguyên sẽ vực dậy nền kinh tế đã bị rơi xuống đáy, kể từ sau khi Mỹ rút vơ quân khỏi quốc gia Trung Á Nasco Express này.
Giới chuyên gia nhận định rằng chưa bao giờ trong nhiều thập kỷ, Afghanistan Nasco Express lại có cơ hội nhận được số tiền đầu tư lớn như vậy.
Có thể thấy rằng chính sách đối ngoại của Trung Quốc và cố kỉnh củng cố quan hệ kinh tế với Taliban là vì lợi. quốc gia Nasco Express và chiến lược. Liệu Trung Quốc có thể tiếp cận nguồn năng lượng hay chừng nó ở đâu dễ dàng hơn ở một quốc gia láng giềng?
Hơn nữa, Bắc Kinh tin rằng bằng cách đầu tư vào Afghanistan, họ có thể giúp giang san này ổn định hơn nhờ thịnh vượng. Do đó, mô hình đầu tư của Trung Quốc được đánh giá là điều mới Nasco Express mẻ, tích cực và mang tính dị biệt cho Afghanistan, thay vì áp đặt lệnh trừng phạt như Mỹ.
Đặc biệt, khi ký kết thỏa thuận dầu lửa trên, Nasco Express Trung Quốc cam kết tôn trọng chính trị và không can thiệp vào nội bộ của quốc gia Nasco Express này.
Theo Hải Vân
Báo tin